Lista najczęstszych alergenów

Szukając przyczyn alergii warto wziąć pod uwagę nie tylko listę alergenów, ale ich możliwe kombinacje. W organizmie człowieka dochodzi często do alergii krzyżowych. Wynika to z podobieństwa budowy strukturalnej alergenów wziewnych, pokarmowych i kontaktowych. Alergia krzyżowa polega zatem na wystąpieniu reakcji immunologicznej organizmu na alergeny podobne w swojej budowie np. jabłko/brzoza/marchew lub też pyłki traw i zbóż/ mąka/brzoza/owoce pestkowe/ryż/lateks.

Lista alergenów

Alergeny pokarmowe

Na liście alergenów pokarmowych, wywołujących najczęstsze reakcje uczuleniowe znajduje się mleko krowie, jego przetwory i produkty powstałe z dodatkiem mleka: sery, jogurty, śmietana, ciasto, kremy i desery. Jajko kurze: białko i żółtko są także bardzo silnym alergenem, zwłaszcza u dzieci mogą doprowadzić do wstrząsu anafilaktycznego. Jajka kurze jako składnik ciast i makaronów, nawet przetworzone silnie uczulają, dlatego alergicy powinni ich spożycia bezwzględnie unikać. Częstymi produktami, których białka uczulają pokarmowo, są orzeszki i soja. Należy być niezwykle czujnym i czytać etykiety różnych kupowanych produktów spożywczych, gdyż śladowe ilości uczulającej soi i orzeszków z powodu cyklu produkcyjnego, mogą znajdować się w różnych produktach, nawet takich, które bezpośrednio w swoim składzie nie powinny ich zawierać. Innym ukrytym alergenem, występującym w wielu produktach spożywczych, są konserwanty – siarczany, E220- E227 dodawane do suszonych owoców, wina, napojów gazowanych owoców i warzyw (aby na przykład nie ciemniały). 

Do alergenów pokarmowych, silnie uczulających należą skorupiaki i owoce morza, niektóre ryby. A także dwie naturalne skrajności smakowe: słodki miód i kwaśne cytrusy. W ostatnim czasie wielu specjalistów przypomina także o alergii na gluten. Na to białko uczulonych jest około 20% chorych na alergie pokarmowe, a gluten jest drugim zaraz po mleku krowim najczęstszym na liście alergenem. Gluten występuje w  ziarnach żyta, owsa, jęczmienia i pszenicy, zatem także w produktach takich jak mąki tych zbóż, i jako dodatek spulchniający może występować w mięsie, parówkach, piwie, produktach mlecznych.

Alergeny wziewne

Lista alergenów wziewnych rozpoczyna się od pyłków drzew i traw, zbóż, ziół i chwastów. Pylenie roślin w Polsce przypada od końca lutego do późnej jesieni, natomiast apogeum osiąga w maju, czerwcu lipcu i sierpniu. Wtedy też pyli naraz wiele gatunków roślin, a alergicy powinni unikać otwartych, naturalnych przestrzeni: lasów, pól i łąk. Najczęstsze alergeny wziewne, wywołujące alergie w otoczeniu domowym to roztocza kurzu domowego oraz sierść, pióra, i skóra zwierząt. W tym przypadku nie obowiązuje kalendarz nasileń, gdyż występują cały rok, a intensywność zależy od ilości kontaktów z alergenami i higieny pomieszczeń. W ramach otoczenia domowego uczulenie powodują także grzyby i pleśnie. Ich zarodniki w bardzo łatwy sposób dostają się do dróg oddechowych człowieka, wywołując reakcje alergiczne i inne choroby układu oddechowego.

Alergeny kontaktowe

W ramach top listy najczęstszych alergenów nie można zapomnieć o alergenach kontaktowych. Zaliczyć do nich można bezpośredni kontakt osoby uczulonej na przykład ze śliną lub sierścią zwierząt domowych, zaprószenie oka pyłkiem kwiatów, lub też stosowanie niektórych kosmetyków i ubrań. Reakcją organizmu często jest wysypka, pokrzywka, swędzenie. Wysoce alergizujący kontaktowo jest nikiel, obecny w biżuterii, henna stosowana do farbowania włosów, skóry,  brwi i rzęs, oraz składniki i konserwanty obecne w perfumach, kremach, balsamach, szamponach. Równie mocno mogą uczulać detergenty: proszki i płyny do prania, a także lateks – obecny w rajstopach, pończochach, rękawiczkach roboczych.

Alergeny zawarte w lekach i jadach owadów

Najczęstszym alergenem zawartym w lekach, wywołującym reakcję uczuleniową są składniki antybiotyków: penicylina, amoksycylina, a także sulfonamidy. Reakcję obronną układu immunologicznego może wywołać popularna aspiryna, a także niesterydowe leki przeciwzapalne. Bardzo groźne dla zdrowia i życia człowieka są alergeny zawarte w jadzie owadów. Niewinne ukąszenie osy, nadepnięcie na pszczołę często jest śmiertelne dla osób uczulonych. Szybko dochodzi do duszności, obrzęku i wstrząsu anafilaktycznego.

Konsultacja merytoryczna: lek. Maria Woźniak - alergolog